Scheveningen Dorp werd al overdonderd door vinylwinkels, falafelrestaurants en yoga-instructeurs die met surfplank onder de arm kerkbezoekers voorbij fietsen. Nu wacht Duindorp een vergelijkbare transformatie.
Duindorp en Scheveningen Dorp zijn niet meer de afgesloten buurtjes die ze eens waren, voordat surfers en expats de luxe van een dorpsleven aan het strand én vlakbij een stad ontdekten.
Nu kent Duindorp een rij nieuwbouwhuizen waar welgestelde starters komen wonen en kleuren surfers het straatbeeld op beide plekken. Die nemen zodra er golven zijn hun fiets en verdwijnen op en in de golven, terwijl de dorpelingen ongestoord doorgaan met hun dagelijkse activiteiten; een hamburger eten bij de snackbar of een potje mens-erger-je-niet spelen in het café om de hoek. Op zondag trekken enkelen hun zondagse kledij aan om naar de kerk te gaan, terwijl yoga-instructeurs een broodje falafel eten aan de andere kant van de straat. Sommigen begroeten de nieuwkomers, anderen kijken vol verwondering toe hoe ze zich een weg banen door de straten. Last hebben ze niet van elkaar, maar het straatbeeld verandert onvermijdelijk.
Scheveningen Dorp
In de Keizerstraat van Scheveningen Dorp lopen vrouwen in Scheveningse jurken en mannen in pak op zondag naar de kerk, maar ook surfers kleuren hier het straatbeeld. Zij nemen hippe koffietentjes met zich mee, een vinylwinkel, etalages met kleurrijke rokken en rieten hoeden en gezondheidskliniek Flowing Energy, waar je terecht kan voor een acupunctuurbehandeling.
Daarnaast zitten vijf Scheveningers in het voormalige vissercafé Het Wapen een potje mens-erger-je-niet te spelen. ,,Surfers? Daar hebben we geen last van”, aldus Neeltje. ,,Het zijn wat rare mensen, nogal op zichzelf. Maar ze zijn niet vervelend. Die mensen uit het gekkenhuis naast de kerk, die wel.”
Ook eetcafé De Maatschappij is al sinds jaar en dag deel van het Scheveningse straatbeeld. Op de bar staan nootjes en popcorn klaar, maar je kunt er ook terecht voor een goedgevulde hamburger. Barman Frenk Toet is geboren en getogen in Scheveningen, maar stond nooit op een surfplank. ,,Het is gewoon niet mijn ding, ik zit niet in die kringen”, zegt hij. ,,Maar in het appartementencomplex waar ik woon zitten veel surfers die speciaal hierheen komen voor de zee. Het zijn allemaal leuke, ontspannen mensen.”
Dat vindt zijn vader, Hans Toet, die een biertje drinkt aan de bar, ook. ,,Och, ze moeten wel even wennen. De bewoners van de nieuwbouw bij de haven klagen over de visgeur van de rokerij. Dat ruik ik al niet meer. Wat jij Kees?” ,,Ik vind ‘t lekker”, antwoordt die.
Anouk van Haaster zit in kleermakerszit en met rechte rug een broodje falafel te eten in het zand bij de strandclub Heartbeach. Ze kwam net weer in Nederland wonen vanuit Sri Lanka, waar ze yogales gaf en surfte. Hier doet ze hetzelfde. ,,Zo hoop ik het wat langer uit te houden in Nederland, maar in de winter ga ik ongetwijfeld weer op reis.”
Maar voorlopig bevalt het leven in Scheveningen Dorp haar uitstekend. Ze woont in een huis vol surfers, waar niemand afspraken maakt en iedereen naar de zee rent zodra er golven zijn. Net als haar huisgenoten heeft ze een kleine kamer die minimalistisch is ingericht. ,,Dit is een hechte gemeenschap en ze verwelkomen surfers met open armen. Als ik terugkom van het strand met mijn surfplank onder de arm vragen mensen uit het dorp waar ik vandaan kom. Mensen hadden hier altijd een hard leven, de mannen waren op zee en de vrouwen zaten eenzaam thuis. Ik geloof dat de toestroom van surfers een zekere lichtheid aan hun bestaan geeft.”
Iedereen blijft bij zijn eigen kliekje en we praten niet echt met elkaarMirella Pronk
Volgens Anouk van Haaster zijn alle surfdorpjes ter wereld ongeveer hetzelfde, overal bestaat er een hechte gemeenschap. ,,Je herkent de mensen bij de supermarkt en het koffiehuis, dat is fijn.”
Dat vindt ook Mirella Pronk zo fijn aan deze plek. Ze woont om de hoek in een sociale huurwoning van Vestia. Met haar twee zoons eet ze een hamburger met friet bij de snackbar aan de Keizerstraat. Mirella is in Scheveningen geboren en getogen, maar gaat zelf nooit naar het strand. ,,Dat doet bijna niemand uit mijn omgeving, als je hier opgroeit, is het niet meer bijzonder.” In haar buurt wonen veel surfers. ,,Als ik met vrienden buiten zit, zitten zij een stukje verderop. Iedereen blijft bij zijn eigen kliekje en we praten niet echt met elkaar, maar ze zijn welkom.”
In tegenstelling tot mensen met een tintje. ,,Laatst kwam een Somalische vrouw in mijn straat wonen, naar haar kijkt niemand op of om, wat natuurlijk belachelijk is. Ouderen uit de buurt zijn protectionistisch, ze missen hun vaste plekjes zoals de slager en de groenteboer. Maar dat heeft natuurlijk niks met nieuwkomers te maken.”
Modernisering
Dat beaamt Adri Pronk, die bij het Muzee van Scheveningen werkt. ,,De modernisering is onze eigen schuld, we gaan liever naar de Jumbo dan naar de slager uit gemakzucht. Daar hebben ze alles, door toenemende werkdruk is er geen tijd meer om naar alle winkels te gaan en praatjes te maken.”
De woningnood is volgens haar van alle tijden, daardoor verhuisde ze 55 jaar geleden naar Moerwijk. ,,Mijn vader was visser en mijn man zat in de koopvaardij, maar dat is lang geleden. Surfers zijn hier nog maar een jaar of twintig. Daar zijn trouwens ook gewoon Scheveningers bij.”
Het zijn die vissers die in de jaren negentig begonnen met surfen. Veel surfkampioenen komen uit de Scheveningse volkswijken. ,,Toen was er enorm veel protectionisme in het surfwereldje”, vertelt Hans van den Broek van surfschool Shore. ,,Ze wilden hun territorium beschermen. Dat gebeurt altijd wanneer een surfdorp populair begint te worden. Toen stonden op de boulevard met graffiti teksten als ‘If you don’t live here, don’t surf here.’ Dat is nu grotendeels voorbij, die mensen zijn al ouder. Maar toch zijn er altijd mensen die de golven voor zichzelf willen houden. Dan is de vraag natuurlijk wie er het meeste recht op heeft: zij die hier zijn geboren of die hier wonen?”
Alie Keus zit op een stoeltje voor haar vissershuisje naar voorbijgangers te kijken. ,,Sufers zijn top, ik vind ze geweldig”, zegt ze enthousiast. ,,Hiernaast wonen er een stuk of zes, ze zijn altijd vriendelijk. Liever een hele bende surfers dan die ellendige bomen die ze hier planten. Ze nemen wel vier parkeerplaatsen weg. Nu moeten ze niet voor mijn deur parkeren hoor, dan word ik gek.”
Duindorp
Door al die nieuwbouw wordt het hier steeds duurderOme Koos
Bij visboer Willem en Toet op het Tesselseplein in Duindorp, zit ome Koos een koffietje te drinken. De buurvrouw loopt voorbij met haar labrador, die een snoepje krijgt van Willem. Dan scheurt een jonge vrouw op een brommertje voorbij. ,,Dag ome Koos!” roept ze, terwijl ze de remmen indrukt. De twee bespreken uitgebreid de scheerbeurt van haar chihuahua. Verderop staan enkele mannen in pantalon en wit hemdje, met een leren tas in de hand over de politiek te praten. Zij wonen in de nieuwbouwwoningen langs de kustlijn. De dorpelingen kijken naar hen niet op of om. ,,Door al die nieuwbouw wordt het hier steeds duurder”, zegt ome Koos. ,,Tja, wat mot je d’r mee”, zegt zijn getatoeëerde gesprekspartner.
Uit een van de nieuwbouwwoningen aan de Markensestraat komt Annelies Oskam. Haar achternaam staat in het geblindeerde raam van de woning geschreven, waar ze net vertrekt om haar dochtertje van school te halen. Zij woont al jaren in Duindorp en vindt het dorpse sfeertje wel gezellig. ,,Ik hoef niet altijd met een aardappel in de mond bij de bakker te staan. Sommige mensen hier zijn wat licht ontvlambaar, maar er is overal wel een bepaalde dosis simpelheid om de hoek. Ik kom ook nooit op het Tesselseplein, dat vind ik niet echt gezellig. Dan ga ik liever naar het strand, dat even ver van mijn woning verwijderd is.”
De meeste nieuwelingen kwamen hier wonen vanwege de nabijheid van het strand. Verderop woont een surfkoppel en nog wat verder Duitse expats. De echte Duindorpers kunnen die woningen niet betalen, maar last hebben ze niet van de nieuwkomers. ,,Zij zijn het probleem niet”, zegt Rinus Koos, die met ontbloot bovenlijf uit het trappenhuis van de Pluvierstraat loopt en een high five geeft aan een kind dat aan de hand van zijn moeder voorbij wandelt. ,,De junks die hier door Parnassia in sociale huurwoningen worden gezet, die zijn vervelend. Ik jaag ze gewoon weg hoor, wij Duindorpers beschermen elkaar.”
Stellen
Dit is de enige plek ter wereld waar je zowel de voordelen hebt van een stad als van een dorp
Van den Broek
Rond een uur of vier fietsen jongeren met surfplanken onder de arm door de straten van Duindorp. Surfer Hans van den Broek kwam hier jaren geleden wonen in een antikraakpand van Ad Hoc en is niet meer uit Duindorp weg te slaan. ,,Toen ik in 2005 in mijn huidige huis ging wonen met mijn vriendin, waren wij het enige stel dat surfte, maar nu wonen er zeker zes surfende stellen in onze straat.”
Volgens Van den Broek zijn de surfdorpen in Den Haag uniek door hun ligging. ,,Dit is de enige plek ter wereld waar je zowel de voordelen hebt van een stad als van een dorp. Door het stadse is het heel dynamisch en niet afgelegen. Maar je hebt wel de sociale controle en de gezelligheid van een dorp. Daardoor wordt deze plek zo populair. Vroeger was het een soort getto, nu komen hier mensen van overal ter wereld op af. Ook veel Amsterdammers trekken hierheen, want tegen de Amsterdamse huizenprijzen kan niks op.”
De schaarste op de woningmarkt heeft volgens Van den Broek niets met de toestroom van surfers te maken. ,,Dat is het gevolg van een verkeerd georganiseerde economie en het toe-eigenen van grond.”