Hubertus Bahorie, de onlangs gepensioneerde stadsfilosoof van Delft, wrijft met zijn ene hand langs zijn baard en gebruikt de andere om zijn chihuahua Boeddhi over de bol te aaien. ,,Hij is onmisbaar tijdens mijn spreekuur”, begint hij. ,,Als iemand binnenloopt, rent hij er meteen heen. Aan de interactie met hem kan ik aflezen hoe ik mensen het best benader.”
Want de manier waarop je iemand benadert, is van groot belang. ,,Als stadsfilosoof ben je dienstbaar aan de mens en dans je met hen. Ik geef geen antwoorden, maar stel vragen. Het antwoord zit namelijk al in jezelf. Het enige wat ik doe, is mensen een bril opzetten, ze het instrument dat filosofie heet aanreiken om zo problemen te analyseren.”
Een bezoek aan de stadsfilosoof is een kans om even te pauzeren, meent hij. ,,Om een patroon te overwegen voordat je automatisch in een reactie schiet. De belangrijkste functie van een stadsfilosoof is zeggen: ‘Even ademhalen, even rustig zitten, goed kijken en verschillende kanten van de zaak beschouwen, dan pas komen we tot een beslissing’.”
Kind
Bahorie is onlangs uit zijn functie getreden. ,, Mijn taak nu is om me terug te trekken en de filosofie een eigen leven te laten leiden. Het is als een kind dat je het huis moet laten uitgaan. Het moet niet om mijn persoon gaan draaien, de stadsfilosoof is de drager van een symbolische functie. Ik ben een niemand en wil graag een niemand blijven.”
Wie het stokje van hem overneemt, weet Bahorie nog niet. ,,Het belangrijkste is dat hij om mensen geeft. De stadsfilosoof moet in dienst staan van de samenleving en dat belangeloos doen. Daarnaast moet hij zijn eigen gedachten serieus nemen, maar ze niet als algemene waarheid zien. In de zoektocht naar wijsheid is het handig om getraind te zijn in kritisch denken, maar niet noodzakelijk. Voor mij kan een tuinman filosofischer zijn dan een hoogleraar filosofie, als hij zijn eigen denkbeelden in twijfel durft te trekken.”
,,Wij overschatten het vermogen om de waarheid te bezitten. Filosofie is de constante zoektocht naar wijsheid. Het gaat om verwondering, je verbazen over je eigen ontoereikendheid.” Of hij het gevonden heeft? ,,Ik hoop dat de wijsheid mij ooit bereikt. Er zijn momenten waarop ik weleens handigere dingen heb gedaan. Ik ben blij als iemand een gesprek met mij gehad heeft en zegt: ‘ik heb er veel aan gehad’.”
Onderzoek
Mensen roepen snel dat iets discriminatie is, zonder te weten wat het precies inhoudt
Hubertus Bahorie
,,Mensen roepen snel dat iets discriminatie is, zonder te weten wat het precies inhoudt.” Volgens Bahorie dragen sociale media bij aan die instelling. ,,Mensen zien iets, vormen een oordeel en reageren onmiddellijk, zonder eerst op onderzoek uit te gaan.”
,,Een andere kant van sociale media is dat mensen het leven zien als een markt en dat geluk te koop lijkt. Zolang we een goed gevoel najagen, zijn we een slaaf. Het is belangrijk te accepteren dat het leven soms gewoon kut is. Want zonder donkere kleuren krijgt het schilderij zijn contrast niet, daar wordt het leven flets en onecht van.”
Daarmee bedoelt Bahorie niet dat je moeilijkheden moet opzoeken, maar dat je elk moment moet omarmen zoals het is. ,,Hoe jij en ik nu met elkaar omgaan, daar ligt ons levenswerk. Ik ben deel van de wereld en jij bent er deel van, dus we hebben er alle baat bij een goede relatie met elkaar op te bouwen.”
Gevaarlijk
Hoe werkt dat in een tijdperk waarin iedereen zijn eigen dromen najaagt? ,,Dat is heel gevaarlijk, al dat knokken voor wat je wilt. Het zorgt ervoor dat we onze eigen ondergang te creëren. We hebben er een zootje van gemaakt, in deze samenleving is de helft therapeut en de andere helft cliënt.”
Volgens Bahorie moeten we minder geld spenderen op de markt van welzijn en geluk. ,,Het wordt tijd dat we allemaal naar de Himalaya gaan om te genieten van de schoonheid van een bergmeertje en beseffen dat als we niks doen, er al een heleboel goed is. Zodra je het aanraakt, verlies je de schoonheid. Je moet zo stil mogelijk zitten.”
Maar dat blijft lastig. ,,Je aandacht wordt continu gekaapt. En het is meer waard dan goud, want zodra iemand je aandacht te pakken krijgt, kan hij invloed op je uitoefenen. Probeer eigenaar te worden van je aandacht en gebruik dat om iets bij te dragen aan de wereld. Dat is wat mij betreft het laatste advies van de stadsfilosoof.”
Vrouw als geweten
De stadsfilosoof beschouwt zijn vrouw als zijn geweten. ,,Ze is Hindoestaans en in haar cultuur ziet de vrouw haar man als een god. Zij houdt hem op het juiste pad, hij neemt haar mee op dat pad. Als ik thuiskom na een lezing en mezelf op de borst klop, heb ik al ruzie voor ik door de deur loop.’’
Ooit werd hij getroffen door een burn-out. ,,Ik kon zelfs niet opstaan om de afwas te doen. Na veel geruzie besloot ze het gewoon zelf te doen. Tot mijn eigen verbazing stond ik meteen naast haar. Dat was het begin van mijn herstel. Zulke kleine wonderen manifesteren zich elke dag. Wij zijn een wonder op zich.’’
Er waren planeten en sterren en een oerknal, doceert hij. ,,Uiteindelijk is een aarde gevormd en is er een organisme in het leven gekomen dat ging samenwerken, dat is intelligent geworden en dat zijn wij. En wat doen we ermee? Ons druk maken om wie het grootste stuk taart krijgt op een feestje. Dat is toch raar?’’